Iedere dag voeren we allerlei handelingen uit die rechtsgevolgen hebben. Een rechtsgevolg wil zeggen dat er door de handeling wettelijke rechten en plichten ontstaan. Je tekent bijvoorbeeld een huurcontract voor een huis, waardoor je maandelijks huur moet betalen of je bestelt kleding bij een postorderbedrijf en betaalt daarna netjes de rekening. Voor de meeste mensen is het vanzelfsprekend dat zij deze handelingen zelf verrichten. Maar voor sommigen is dit niet vanzelfsprekend. Deze mensen kunnen niet zelf iets kopen of huren. Zij moeten eerst toestemming aan een ander vragen. Mensen die niet zelfstandig en zonder toestemming rechtshandelingen kunnen verrichten, worden in de juridische wereld "handelingsonbekwamen" genoemd.

Wanneer is iemand handelingsonbekwaam?

De wet onderscheidt twee groepen van personen die handelingsonbekwaam zijn:

  • minderjarigen, dat is iedereen die jonger is dan 18 jaar;

  • meerderjarigen die onder curatele zijn gesteld. 

 
Minderjarigen

In Nederland zijn minderjarigen volgens de wet handelingsonbekwaam. Dit houdt in dat zij voor het verrichten van rechtshandelingen (bijvoorbeeld iets kopen of huren en juist te verkopen of te verhuren) zij toestemming nodig hebben van een wettelijke vertegenwoordiger. De wettelijk vertegenwoordiger kan een of beide ouders zijn die het gezag hebben over de minderjarige of een voogd. 
 

Onder curatele gestelde mensen

Ook volwassen mensen die onder curatele zijn gesteld, zijn volgens de wet handelingsonbekwaam. Curatele is een maatregel die door de rechter opgelegd wordt. Het gaat meestal om mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen zoals verstandelijk gehandicapten, psychiatrisch patiënten, dementerende ouderen, of verslaafden (bijv. aan gokken, alcohol, drank of drugs). Mensen die failliet zijn, raken niet handelingsonbekwaam, maar worden beschikkingsonbevoegd. De failliete persoon kan dan niet vrij beschikken over zijn vermogen en om die reden niet instaan voor de financiële gevolgen van een rechtshandeling zonder toestemming van de curator. 
 

Gerelateerde onderwerpen

  • Handelings(on)bevoegdheid
  • Beschikkings(on)bevoegdheid 

  • Feitelijk (on)bekwaamheid

  • Wils(on)bekwaam