Pensioen en scheiding

Wanneer een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt beëindigd, zal het ouderdomspensioen dat door één of beide partners opgebouwd is, verdeeld moeten worden onder beide partners. 

Ouderdomspensioen

Het ouderdomspensioen wordt uitgekeerd bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Bij scheiding hebben beide partners het recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap is opgebouwd. Ook bij scheiding van tafel en bed geldt dit.

Er kunnen overigens andere afspraken gemaakt worden over de pensioenverdeling bij scheiding. Ook kan er afgesproken worden dat het opgebouwde ouderdomspensioen van vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt verdeeld. Bijvoorbeeld het ouderdomspensioen dat is opgebouwd in de periode dat de twee partners ongetrouwd of ongeregistreerd samenwoonden.

Het verdeelde ouderdomspensioen wordt door de pensioenuitvoerder aan beide ex-partners uitbetaald. De pensioenuitvoerder moet dan wel van de scheiding weten. Daarom moet die binnen twee jaar na de scheiding een formulier toegestuurd krijgen in verband met de verdeling van het ouderdomspensioen.

Een gedeelte van het ouderdomspensioen gaat bij pensionering automatisch naar de ex-partner zolang beide partners nog in leven zijn. Wanneer de ex-partner overlijdt, krijgt degene die het pensioen had opgebouwd weer het volledige pensioen.

In de wet wordt bepaald dat niet elk pensioen wordt verdeeld. Er is een ondergrens vastgesteld voor de uitbetaling door de pensioenuitvoerder. Het bedrag dat de pensioenuitvoerder zou moeten uitkeren aan de partner die zelf het pensioen niet heeft opgebouwd, moet op het tijdstip van scheiding boven een bepaald bedrag per jaar uitkomen. Kleine pensioenen zullen dus niet verdeeld worden.

Conversie ouderdomspensioen

Bij conversie wordt het te compenseren pensioen volledig losgemaakt van de partner die het heeft opgebouwd. De andere partner krijgt dan een eigen polis, gebonden aan zijn of haar leven. Op de pensioendatum gaat de uitkering in. Wanneer deze partner overlijdt voor deze datum dan wordt er niets uitgekeerd. Zonder conversie zou het pensioen weer toegevoegd worden aan het pensioen van de partner die het heeft opgebouwd. Conversie wordt weinig toegepast.

Pensioenverdeling na samenwonen

Er bestaan geen wettelijke rechten en plichten voor ongehuwd samenwonenden wat betreft de verdeling van het ouderdomspensioen. In een samenlevingscontract of in een notarieel document kunnen hier wel afspraken over worden gemaakt.

Partnerpensioen of nabestaandenpensioen

Bij veel pensioenregelingen kan er aanspraak gemaakt worden op een partner- of nabestaandenpensioen. Dit is een uitkering die de achterblijvende partner kan krijgen als de partner die het ouderdomspensioen heeft opgebouwd, overlijdt. Een volledig nabestaandenpensioen bedraagt vaak 70% van het volledige ouderdomspensioen dat zou zijn bereikt bij pensionering van de partner.

Bij een scheiding gaat het partnerpensioen dat tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap is opgebouwd, volledig naar de andere partner. Dit wordt dan bijzonder partnerpensioen genoemd. De verdeling kan ook anders afgesproken worden. De verdere opbouw van het partnerpensioen wordt stopgezet bij echtscheiding of beëindiging van het geregistreerd partnerschap. Bij een scheiding van tafel en bed wordt de opbouw van het partnerpensioen pas stopgezet wanneer die scheiding van tafel en bed is gevolgd door beëindiging van het huwelijk. In sommige gevallen kan het partnerpensioen ook uitgekeerd worden aan ongehuwde partners. Hiervoor moet dan op zijn minst een notariële akte van samenwoning aanwezig zijn. 

Om recht te hebben op partnerpensioen moet het partnerpensioen worden opgebouwd. De achterblijvende partner heeft geen recht op partnerpensioen als dit pensioen op risicobasis is verzekerd.

Uitsluiting van de wet

Het is mogelijk om de toepasselijkheid van de wet voor pensioenverevening uit te sluiten. Dit kan door in de huwelijkse voorwaarden, partnerschapsvoorwaarden of in het echtscheidingsconvenant vast te leggen dat de regeling van de wet over de verdeling van ouderdomspensioen niet gevolgd zal worden wanneer het huwelijk of geregistreerd partnerschap beëindigd wordt. Er kunnen dan andere afspraken gemaakt worden over de verdeling van het pensioen. Deze afspraken gelden alleen tussen beide partners. De pensioenuitvoerder hoeft er geen rekening mee te houden.

Wanneer de toepasselijkheid van de wet uitgesloten wordt door de vastgelegde afspraken, hoeft de pensioenuitvoerder niet op de hoogte gesteld worden van de scheiding.

Heb ik een advocaat nodig?

Het is aan te raden om een advocaat of echtscheidingsbemiddelaar in de arm te nemen. Deze advocaat heeft verstand van bemiddeling en van het recht en kan beide partners duidelijk uitleggen hoe de zaken ervoor staan. Op deze manier kunnen beide partners kijken welke oplossing het beste is voor hun specifieke situatie. Klik hier om een advocaat of bemiddelaar in jouw regio te vinden.