Als student heb je weinig te besteden. Als volwassene zonder baan net zo min. Een dak boven het hoofd is toch wel wenselijk, maar wat doe je als je daar zelfs geen geld voor hebt? Kraken wordt vaak als oplossing aangedragen, omdat er geen huur betaald hoeft te worden, maar is dit legaal?
Wat zegt de wet?
Kraken wordt in de wet uitgelegd als het wederrechtelijk binnendringen of wederrechtelijk vertoeven in een woning of gebouw waarvan het gebruik door de rechthebbende is beëindigd. Wanneer iemand kraakt, is hij/zij dus op een niet legale wijze binnengedrongen of verblijft hij/zij zonder toestemming in een pand dat niet meer gebruikt wordt door de rechthebbende.
Velen zullen denken dat kraken legaal is. Dat is het geweest tot 1 oktober 2010. Kraken is op die datum de wet opgenomen als een misdrijf. Het is dus alles behalve legaal. De kraker riskeert een gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of een geldboete van de derde categorie. De gevangenisstraf kan oplopen tot twee jaar of een geldboete van de vierde categorie wanneer de kraker bedreigingen uit of middelen bezit om anderen bang te maken. Deze straffen kunnen nog met een derde verhoogd worden in geval het misdrijf door twee of meer verenigde personen gepleegd wordt.
Eigenaren
Als eigenaar van een gekraakt pand heb je de keuze tussen twee wegen. De strafrechtelijke weg: de eigenaar doet aangifte. De politie stuurt deze aangifte naar het Openbaar Ministerie en daar zal deze beoordeeld worden. Er wordt gekeken naar de vervolging en eventuele ontruiming. De andere weg is de civielrechtelijke procedure. In deze procedure kan de eigenaar ontruiming van het pand eisen. De rechter zal vervolgens de eis toekennen of niet.
Optreden
Hoewel kraken sinds 2010 een misdrijf is, kan ontruiming lang duren.
Als de beslissing tot ontruiming is genomen, mag de Officier van Justitie niet zomaar overgaan tot ontruiming. Dat zou een strijd met artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens kunnen opleveren. Dit artikel ziet op de eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven. Het zegt dat een ieder recht heeft op respect van zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. Ontruiming zou een inbreuk kunnen zijn op het respect van zijn woning. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft dan ook meerdere malen beslist dat degene die met ontruiming bedreigd worden, in de gelegenheid gesteld moeten worden de proportionaliteit van deze maatregel te laten toetsen door een onafhankelijke rechtsprekende instantie. Daar is in een beleidsregel gehoor aan gegeven. Krakers kunnen tegen een voorgenomen ontruiming binnen zeven dagen een kort geding aan spannen. De officier van justitie zal moeten wachten met ontruimen totdat de voorzieningsrechter zich heeft uitgelaten over de ontruiming.
Een oordeel van de voorzieningsrechter kan een lange tijd uit blijven. Dat vertraagt de ontruiming. Ook kan hij oordelen dat de ontruiming onproportioneel is. Het gebeurt weinig, maar het is een mogelijkheid. In geval de eigenaar het pand pas over drie jaar wil gebruiken, kan de ontruiming onproportioneel gevonden worden. Als er dan toch ontruimd wordt, is er sprake van strijdigheid met artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens zal in dat geval de Nederlandse staat dagen.